Nauka mówienia jest jedną z podstawowych, a zarazem najtrudniejszych umiejętności, których musi nauczyć się dziecko. Wbrew pozorom nauka ta rozpoczyna się od pierwszych dni życia i ma miejsce również na długo przed tym, zanim rodzic zobaczy pierwsze efekty. Rola rodziców w procesie nauki mowy jest szalenie istotna. Warto jednak wiedzieć, że otoczenie również ma wpływ na tempo i sposób rozwoju tej umiejętności, a niektóre czynniki mogą znacząco wpłynąć na ich opóźnienie. Co działa stymulująco na ośrodek mowy u maluchów? Jaka rozrywka wspiera, a jaka utrudnia naukę mówienia?
Jak nauczyć dziecko mówić? Mówiąc!
Wbrew pozorom jest to najczęściej zaniedbywany obszar już od pierwszych dni życia. Mówiąc do dziecka oswajamy go z brzmieniem języka i niektórymi wyrazami. Już malutkie dzieci rozumieją komunikaty typu "aaa" jako spanie, czy "mniam" oznaczające jedzenie. Słuchanie to pierwszy, podstawowy krok w nauce mówienia. Dlatego właśnie dzieci z zaburzeniami słuchu mają ogromne trudności w tej dziedzinie. Wielu rodziców nie mówi do dziecka uważając, że taki maluch przecież i tak nic nie rozumie, a to błąd. Warto uczyć się komunikacji ze swoim dzieckiem od samego początku. Jeśli nie wiesz o czym mówić do noworodka, to możesz opowiadać o czynności, którą właśnie wykonujesz, o ciekawych rzeczach, które mijacie będąc na spacerze, pokazując poszczególne rzeczy w waszym domu itd.
Gdy dziecko jest już nieco starsze warto zwrócić uwagę, że jego umiejętności komunikacyjne są znacznie większe. Już kilkumiesięczny maluch potrafi gaworzyć i naśladować najprostsze dźwięki. Wówczas nie tylko mów do dziecka, ale rozmawiaj z nim. Daj mu chwilę na odpowiedź. Pozwól mu zrozumieć, że oczekujesz jego odpowiedzi. Z czasem będzie to przechodziło na znacznie bardziej zaawansowany poziom.
Dobra rozrywka
Czytaj swojemu dziecku, a potem razem z nim, książki. Na początku najlepiej sprawdzają się książeczki dźwiękonaśladowcze. Najczęściej o tematyce zwierzęcej, potem pojazdów i otoczenia. Możliwości jest mnóstwo, a każda rozwija dziecko nie tylko w nauce mowy, ale również i w innych dziedzinach. Dla nieco starszych smyków rewelacyjnie sprawdzają się książki z serii "Pucio" Marty Galewskiej-Kustry. Składa się na nią kilka książeczek, w zależności od tego na jakim etapie nauki mowy jest twoje dziecko. Od nauki pierwszych wyrazów dźwiękonaśladowczych i głosek, poprzez naukę pierwszych prostych zdań, aż po bardziej zaawansowane etapy. Dzieci kochają Pucia i jego przygody, a dzięki logopedycznemu podłożu ćwiczenia stymulują rozwój mowy. Dzięki temu jest to prosta i przyjemna lekcja tego, jak nauczyć dziecko mówić.
Gimnastyka języka
W zależności od wieku ćwiczenia aparatu mowy mogą przebiegać w różny sposób. Nie można oczekiwać, że dziecko poniżej 3 lat będzie świadomie wykonywać ćwiczenia rozciągające buzię przed lustrem. Istnieją jednak świetne alternatywy, jak poprzez zabawę ćwiczyć mięśnie odpowiedzialne za aparat mowy już u dzieci powyżej roku. Jedną z przyjemniejszych metod jest posmarowanie dziecku podniebienia kremem czekoladowym, który następnie maluch zlizuje językiem. Pracuje wówczas sporo mięśni, a dziecko ma frajdę. Jeśli nie dajesz swojemu dziecku słodyczy, to taki krem możesz zrobić sama blendując banana, awokado i łyżkę kakao. Jest to o wiele lepsza alternatywa dla sklepowych kremów, pełnych cukru i szkodliwych substancji.
Powtarzanie głosek podczas mycia zębów to zabawa łącząca naukę szorowania mleczaków z nauką mówienia. Zachęcaj dziecko, żeby powtarzało za tobą samogłoski, podczas których myjesz konkretne ząbki. Na przykład na przeciągłe "AAA" myjesz górne i dolne zęby, na "EEE" oraz "III" przednie. Powtórz czynność kilka razy aż zęby będą czyste, a maluch kilkukrotnie powtórzy głoski. Takie samo powtarzanie możesz proponować podczas zmiany pieluszki. Dziecko na początku pewnie będzie jedynie słuchać, ale z czasem zacznie cię naśladować.
Zrezygnuj z butelki ze smoczkiem lub niekapka na rzecz picia z kubka lub przez słomkę. Dziecko będzie miało radochę z nauki naśladowania dorosłych, a przy okazji będzie świetnie ćwiczyć aparat mowy.
Czego unikać?
Ostatnim sposobem na to, jak nauczyć dziecko mówić, jest unikanie lub znaczne ograniczenie czynników, które opóźniają naukę tej czynności. Negatywny wpływ w tej dziedzinie ma przede wszystkim telewizja. Znacząco ogranicz dziecku kontakt z telewizorem, tabletem i smartfonem, a zamiast tego zaproponuj książkę lub zabawę w powtarzanie. Dla najmłodszych dzieci to świetna alternatywa. Kolejną kwestią, na którą warto zwrócić uwagę, jest motywowanie dziecka do używania mowy. W tym celu zasada "wymagaj więcej, wyręczaj mniej" ma kluczowe znaczenie. Na pewnym etapie życia znasz swoje dziecko tak dobrze, że rozumiecie się bez słów. Dlatego często wyręczasz go zanim zdąży powiedzieć, czego potrzebuje, a na przykład wskazuje palcem. Często wystarczy odrobina cierpliwości, a maluch zacznie używać słów, aby osiągać swoje cele. A to będzie dla niego najlepszą i najskuteczniejszą motywacją.
Te 4 proste sposoby są kluczem do tego, jak nauczyć dziecko mówić. Współpracując z dzieckiem stosownie do etapu jego rozwoju naukę zamienisz w zabawę, a nabyte umiejętności rozwiniesz z radością zarówno dziecka, jak i swoją.